Domentus

Twee maanden geleden had ik het voornemen om tot aan de SDG Action Week, iedere week minimaal één SDG (Sustainable Development Goal) aan onze roadmap toe te voegen en te beschrijven in welke van onze projecten deze in terug komen. Daar is het, net als van een hoop andere updates, niet van gekomen. De nadruk blijft liggen op actie, zo ook tijdens de SDG action week.

Na goedkeuring van de gemeente zijn we van alles gaan regelen voor o.a. de aanleg van een natuurvijver. We hebben daarbij Loek Gorris en zijn team van Eco-Care Gorris ingeschakeld. Om dan toch even de link met duurzaamheid en de SDG’s te leggen, biodiversiteit (SDG 15) en verantwoord gebruik van grondstoffen (SDG 12) komen hier overduidelijk in terug.

De voorbereidingen waren wel spannend. Je gaat aan de slag met materialen die je op dat moment ter beschikking hebt, het eindresultaat blijft een verrassing. Dat maakt de vergunningaanvraag wel lastig. Voor iedere stap een aparte aanvraag starten is tijdrovend en kostbaar. De vijver vormt echter het centrale deel van o.a onze voedselbos, daarnaast moeten er zieke bomen gekapt worden en willen we dierenverblijven bouwen van hergebruikte materialen. Dat moest dus allemaal vooraf in één plan ingediend worden waarbij wij het moeilijk vonden in te schatten of we aan bepaalde regels konden voldoen en welke leges in rekening zouden worden gebracht. Dit bleek uiteindelijk mee te vallen. De laatste spannende momenten in de week vooraf bestonden o a. uit het vrij maken van van de af te graven grond en het zorgen voor een werkende grondwaterpomp voor het vullen van de vijver. Vanwege de kosten moeten we veel zelf doen en met materialen die al aanwezig waren. Ja, zodra je landelijk woont is het geen uitzondering dat je allerlei vaardigheden dient te ontwikkelen. Niet enkel qua groene vingers, maar ook technisch. Dat maakt het juist ook weer leuk.

Bepaalde zaken geef je uit handen. Wij waren onder de indruk van Loek zijn werk wat ons vertrouwen gaf. Hij post heel actief op facebook, dus neem daar zeker een kijkje voor de nodige inspiratie voor stedelijke tuinen tot aan percelen van een paar hectare. Na wat te hebben gelezen over verschillende type natuurzwemvijvers hadden we wat ideeën. Voor Loek is het echter gebruikelijk natuurvijvers zónder pompen, filters en andere kunstmatige regelingen aan te leggen en, zeker kijkend naar het resultaat, kunnen wij ons daar zeker in vinden. Onder het gebruik van folie, waarbij voor het zo natuurvriendelijk mogelijke EPDM is gekozen, konden we vanwege het lage grondwaterpeil niet uitkomen. Leem was door de beperkte oppervlakte welke resulteren in steile kaders geen optie.

De afgegraven grond is ter plekke weer gebruikt om o.a. oevers en wallen te creëren. Daarbij is gekeken naar waar welke lagen van het grond het beste geschikt waren. Loek gaf de machinist van Donkers ter plekke instructies en er werd ter plekke gekeken welke elementen, zoals paden, trapjes enz. er in verwerkt konden worden. De materialen zoals tegels hadden wij van te voren al lokaal verzameld, maar dat was niet genoeg dus tijdens de aanleg hebben we nog stukken gesloopte muur bij de buren opgehaald. Uiteindelijk werden onze verwachtingen overtroffen.

De vijver, oever en wallen zijn ook direct voorzien van beplanting. De dagen erna zijn we al enkele keren het water ongewenst, o.a. om waterplanten op hun plek te zetten. Voorlopig moeten we het nog rustig aan doen om de waterplanten kans te geven goed te groeien, maar dat neemt niet weg dat we al hebben kunnen proeven van de aparte beleving die een natuurvijver in eigen tuin geeft. We kijken er naar uit dat het groen zijn vorm krijgt. De eerste bewoners lijken ook al hun intrek te doen.

Vandaag al om 4:30 mijn nest uit, op naar de eerste workshop van Strobox. Ik was in ieder geval niet de enige Limburger die naar Olst afreisde. 

Onder de aanwezigen waren zowel personen die zich aan het oriënteren zijn (waaronder ikzelf) en bouwers. Er is veel aan kennis en ervaringen gewisseld. Veel uitdagingen, zoals je weg zien te vinden door regelgevingen, kwamen al bekend voor. Hier kon men dan ook mooi tips over uitwisselen.

Maar mooier was om het product te kunnen voelen en te zien hoe voordelen van biobased materialen nu al een omslag teweeg kunnen brengen. Buiten zaken als CO2 reductie kwamen ook eigenschappen als vochtregulatie ter sprake. Ook kregen we de gelegenheid om zelf te stucen met leem. Een gezonder klimaat voor de planeet en in je huis.

De workshop was er op gericht om (potentiële) zelfbouwers op weg te helpen, o.a. om te kijken wat je zelf zou kunnen doen en wat je zou kunnen laten doen. Iets wat ik ook bij meer producenten terug zie. Want buiten het gebrek aan personeel gaan de ontwikkelingen zo snel dat bedrijven in de bouw het ook qua kennis nog moeilijk kunnen bijhouden. Wil je duurzaam bezig zijn, dan ben je al snel aangewezen op kennis aanwezig bij producenten. Zo’n workshops zijn dan ook zeker aan te bevelen.

Binnenkort is er trouwens ook een bijeenkomst over het verbouwen van gewassen voor biobased bouwen in Nederweert. Een huis van stroo zou dus zomaar de toekomst kunnen zijn.

Vorige week “vakantie”. Nu geen pandemie, maar een pup die ons aan huis houdt. Door een vol programma niet eerder aan het bloggen toegekomen.

Evaline was op pottenbakkers-/natuurkamp. De maandag was Annemieke met Marjolaine naar haar zus. Naast zorg voor Ollie dus wat tijd om te klussen.

Zoals gebruikelijk ben ik veel tijd kwijt aan het vinden van o.a. benodigd gereedschap. Deze keer moest ik zelfs de lange kabel van de kabelhaspel uit het hoog gegroeide gras trekken om de haspel te vinden. De “natuur” weet zijn weg wel te vinden.

De hitte was duidelijk aanwezig en het gaat nog wat jaren duren voordat onze tuin de nodige schaduw geeft.

De dinsdag ben ik met Marjolaine naar het wetenschapsmuseum Nemo in Amsterdam geweest. Met de trein, een flink stuk goedkoper en efficiënter dan met de auto. Lekker met de fiets naar Weert en geen gedoe met parkeren in Amsterdam. Met haar interesse zit het wel goed, haar aandachtsspanne in zo’n omgeving wat minder.

Ook bij Nemo konden onderwerpen rond duurzaamheid niet ontbreken. We namen deel aan een interactieve opiniepeiling rond klimaatverandering. Met vragen of iedereen maximaal een keer per jaar een vliegvakantie zou moeten maken waren de vragen nog aan de milde kant. Een meerderheid van de vier deelnemers leek er dan ook mee eens te zijn dat we ons dienen aan te passen om klimaatverandering tegen te gaan. Aan de buitenkant was een bord waar je pinnetjes kon prikken bij stellingen. Ik koos voor “Een boete als je je bord niet leeg eet.” maar toen Marjolaine vroeg of ik dan rode bieten zou opeten koos ik toch maar voor “Geen vlees”.

De rest van de week nog vooral gewerkt aan het voorbereiden van de tuin voor de aanleg van de natuurzwemvijver eind september terwijl Annemieke veel bezig was met de kamer van Evaline. Marjolaine heeft wat geholpen met o.a. versnipperen, uitladen van opgehaalde klinkers voor een stapelmuur en meer. Brandnetels, verschillende grassen en meer gekortwiekt. Ik voel me een barbaar. Maar ach, zodra de vijver er is zou de biodiversiteit in onze tuin flink moeten toenemen.

Deze vakantie hebben we de kinderen de mogelijkheid gegeven zelf aan de slag te gaan met een gekozen duurzaam project welke met elkaar in relatie staan. Evaline is aan de slag gegaan met het lezen over composthopen waarbij we een temperatuursensor aan het bouwen zijn voor het bijhouden van de temperatuur in de composthopen. Er zijn nog wat technische probleempjes zoals wifi, maar het eerste resultaat, een hoge temperatuur (tegen de 65 graden) in een van de vakken, is al een mooi resultaat..

Het doel is om te kijken of we condities kunnen creëren voor het composteren van échte biodegradable plastics die we o.a. gebruiken voor het maken van 3D-prints. Dit in tegenstelling tot de speciale industriële inrichtingen vereist bij b.v. PLA.

Daarmee komen we ook bij het project van Marjolaine. Haar willen we leren zelf 3D ontwerpen te maken voor o.a. een modulaire radio opgebouwd uit gebruikte, herbruikbare en biobased materialen.

Zodra de projecten wat verder zijn zullen we er meer van laten zien.

Dit weekend zijn we met de kinderen naar een concert van Lindsey Stirling geweest. Het bijwonen van dit concert was voor ons een speciale ervaring, niet enkel omdat dit de eerste keer is dat we zoiets gedaan hebben, maar ook vanwege de persoon achter de muziek. Net als Evaline en mij heeft zij voor de nodige uitdagingen gestaan tijdens haar jeugd. Ze is hier heel open over en dat maakt haar tot meer dan een popidool

Waar ze ooit de opmerking kreeg dat ze nooit een theaterzaal vol zou krijgen, heeft ze het tegendeel bewezen. Ook mij werd veel voor onmogelijk gehouden. Ik heb nooit bewezen dat ik het onmogelijke mogelijk kon maken, maar wel dat mijn verbeeldingsvermogen verder reikt dan die van zij die de mogelijkheden niet zagen. Dat motiveert mij nu ook mede om mij in te zetten voor een duurzame toekomst voor mijn kinderen en een scholing voor mijn kinderen die aansluit op hun dromen. Maar net als grote artiesten moet je erover waken niet over je grenzen heen te gaan.

Natuurlijk hebben we ons bezoekje aan Keulen ook benut om te “shoppen”, wat resale kledingwinkels te bezoeken en een bezoekje te brengen aan het Chocolade Museum. Omdat we op zo’n moment, buiten de winkels gericht op hergebruik, iets minder aandacht besteden aan duurzaamheid, is het des te mooier te zien dat het op zo’n moment toch steeds zichtbaarder terugkomt. In het museum werd veel aandacht besteed aan de SDG’s en Fairtrade, voor Evaline een biologische jas gekocht, in de speelgoedwinkel zijn we een wetenschaps kit voor meisjes tegengekomen voor het maken van biocosmetica en op de terugweg bij McDonalds gebruik gemaakt van statiegeldbekers. Ik moet wel bekennen een McRib te hebben genomen, want de McPlant burger was op onze tussenstop niet beschikbaar.

Een kier dichten? Een bus purschuim pakken en zo gedaan toch? Nu is het al redelijk algemeen bekend dat PUR een relatief negatieve impact op het milieu heeft. Nou kwam er een maand geleden toevallig een post op LinkedIn langs waarbij je van Bouwcenter Concordia een stuk stopwol opgestuurd kon krijgen. Nu wordt er over schapenwol ook gezegd dat deze, door de mest van schapen, voor de productie een hoge CO2-uitstoot heeft. Maar hoe je het ook wendt of keert, schapenwol is biobased en circulair, vaak gezien als bijproduct en lijkt ons hoe dan ook beter dan PUR. Wij hebben er dit weekend een stuk kier mee gedicht dat was ontstaan na het vervangen van het dak van de grote schuur en waar de spouwmuurisolatie door naar buiten kwam. Dat ging verrassend goed. Het tuitje van een bus purschuim komt weer makkelijker in holtes, maar het aanbrengen van de stopwol geeft aanzienlijk minder troep en met een plamuurmes was het vullen van millimeter dikke kieren ook geen probleem. We hebben overigens ook nog steeds het idee om deze extra te gaan isoleren met kalkhennepblokken.

De grootste klus was het plaatsen van gebruikte sandwichpanelen op de kleine schuur. Deze zijn afkomstig van Sandwichpanelen Claassen, niet al te ver van huis. De panelen zijn nog in goede conditie waardoor ze goed op elkaar aansluiten. De grootste uitdaging zit ‘m in de geraamte van de schuur welke opgebouwd is uit boomstammen die we vanwege het karakter en duurzaamheid willen behouden, wat tevens ook vergunningstechnisch zijn voordelen heeft. Deze constructie zijn we ook aan het opschuren en aan het voorzien van een laag HABiol anti-bacteriologische onderhoudsolie, eveneens op natuurlijke basis. Deze klus zal nog wel een tijdje duren.

Een ander klein project was het plaatsen van een (tijdelijk) hek voor Ollie, gemaakt uit hergebruikte en restmaterialen die we nog hadden liggen. Het verdient zeker geen schoonheidsprijs, maar biedt voorlopig een goede oplossing.

Het aantal projecten waar we mee bezig zijn is zo groot dat het onmogelijk is hier constant updates over te plaatsen op onze website. Naast onze projecten hebben we ook zat andere dingen, zoals er op uit gaan met de kinderen en dan mag ik natuurlijk ook niet mijn werk vergeten waarin ik ook een belangrijke maatschappelijke bijdrage lever. Tijd voor meer overzicht, tijd voor een roadmap en meer projecten een eigen plekje op de website te geven. Daarbij hebben we gekozen om de SDG’s (Duurzame Werelddoelen) als basis te nemen. De komende tijd willen we er minimaal één per week uitwerken en onder de aandacht brengen. Het is voor ons tevens een manier om te laten zien dat we als burgers, zelfs met een overheid die continu discussies moet voeren over de afweging van belangen tussen verschillende groepen, zelf ook actie kunnen nemen om werelddoelen te behalen die bijdragen aan een duurzame toekomst voor onze kinderen en anderen in de wereld.

Als verrassing beginnen we niet met doel 15, maar doel 16: Vrede, justitie en sterke publieke diensten. Waarom? Dat is te lezen op de pagina die we hebben gewijd aan SDG16. Verder zullen we ook meer gaan vertellen over waar wij onze inspiratie vandaan halen, want we gaan Samen Voor de Sustainable Development Goals.

Voor wie ook interesse heeft in zo’n vlag, deze komt, net als de vlaggenstok, van Dokkumer Vlaggen Centrale en is gemaakt van gerecyclede petflessen. Helaas had de koerier een paar dagen vertraging waardoor de vlag nét niet op tijd was voor de opnames afgelopen vrijdag, maar er zullen nog meer dan genoeg gelegenheden komen om de vlag te hijsen, om te beginnen september tijdens de SDG Action Week. Ik ga ervan uit dat de landelijke vlaggenactie van vorig jaar wordt herhaald.

Treurig weer, niet iedereen thuis, oppassen op de pup en je voelt jezelf niet bepaald op-en-top. Wat doe je dan? Geen grote moeilijke projecten, dus dan maar iets makkelijks. Een TV repareren? Nooit gedaan, maar ik heb op het VBO elektrotechniek gedaan dus ik zou het wel moeten kunnen.

We hebben wel vaker wat kapotte apparaten, maar we zijn nog nooit naar een Repair Café geweest. Tot nu toe kon ik het zelf wel repareren of was het apparaat ook echt zichtbaar niet te herstellen. In dit geval ging het om een ongeveer tien jaar oude Samsung TV die niet wilde aangaan. Na op internet te hebben gezocht zou een kapotte condensator, een klein elektrisch onderdeeltje van maar een tiental cent, een veelvoorkomende oorzaak zijn. Iedere hobbyist, waaronder ik, heeft deze wel op voorraad liggen. Bij het openmaken van de TV was al direct zichtbaar dat dit het geval was. Ik had niet de juiste capaciteit, maar dat kreeg ik voor elkaar door twee condensators te combineren. Het schrijven van deze post duurde wellicht langer dan het repareren van de TV.

Veel mensen zullen denken: “Een tien jaar oude TV, die was toch al aan vervanging toe!” Op het moment van schrijven zijn we TV aan het kijken op de grootste TV die we thuis ooit als nieuw hebben gekocht voor nog geen 450 Euro. Een zo’n 13 jaar oude LG LH3000 die m.b.v. een tweedehands Chromecast tot een SmartTV is gemaakt. Voor ons voldoende en tegenwoordig gaan we voor vergelijkbare spullen naar de kringloop waar, naar ons idee, nog prima Full-HD TV’s voor tientjes worden aangeboden.

Wees dus niet te snel met het weggooien van die “oude” TV, zelfs als ie niet meer aan wil. Kans is groot dat het voor letterlijk een paar cent opgelost is. Ja, bij de producent hoef je niet met een “oude” TV te komen aanzetten en lukt dat wel, dan staan alleen al de onderzoekskosten niet in verhouding tot een nieuwe TV. Overweeg dan ook naar een Repair Café te gaan. Het wordt weer tijd dat producten makkelijk te repareren zijn en je in ieder dorp wel iemand vindt die dat “even” voor je kan doen.

Vandaag hebben we L1, de regionale omroep op bezoek gehad. Iedereen thuis is geïnterviewd. Waar ik de online berichten schrijf was nu duidelijk dat de camera een sterker punt bij de rest is. Het is voor ons de eerste keer en zeker een bijzondere ervaring. We zijn dan ook benieuwd naar de montage. Naar verwachting wordt het interview dit weekend op tv en radio uitgezonden.

Vanaf afgelopen zaterdag (1 juli) is het dan zo ver, horeca, supermarkten en andere winkels die eten en drinken voor directe consumptie in plastic wegwerpverpakkingen verkopen moeten daar een toeslag voor rekenen en alternatieven bieden in de vorm van herbruikbare verpakkingen. Hoewel wij dit toejuigen, zien wij ook dat dit een hele uitdaging wordt.

In 2020 hebben wij in samenwerking met Cafetaria de Ballon in Gouda een experiment uitgevoerd: Zero Waste patat halen. Om verschillende redenen hebben we het op dat moment niet doorgezet. Wel hebben we gezien dat, ook al hadden we op bepaalde punten andere ideeën, de eigenaar zelf ook heel actief bezig is met duurzaamheid zoals het reduceren van verpakkingen en we van elkaar kunnen leren. Een aantal uitdagingen die naar voren kwamen:

• Het accepteren van herbruikbare verpakkingen vraagt extra arbeid. Je moet dan wel verpakkingen van klanten aannemen, of werken met statiegeld verpakkingen die je ook weer dient schoon te maken.
• Ook dient men te voldoen aan regels rond hygiëne. Op het moment van het experiment was het niet toegestaan verpakkingen van klanten op een werkblad achter de kassa te plaatsen. De winkel zal er dus op ingericht moeten worden dat verpakkingen van klanten op een daarvoor ingerichte plek bij de kassa gevuld kunnen worden. Dit vraagt de nodige investeringen.
• Niet alle apparatuur is geschikt voor het gebruik van bepaalde herbruikbare verpakkingen. Hoewel wij RVS bekers hadden gevonden met exact hetzelfde formaat als de wegwerpbekers (zelfs de deksels paste) had de milkshake apparaat moeite met de detectie en werd slush er een blok ijs in.
• Biologisch afbreekbare alternatieven zijn niet altijd zo afbreekbaar als men zou mogen verwachten en kosten aanzienlijk meer wat aan de klant doorberekend dient te worden.

Er lijken dus genoeg argumenten waarom overschakelen moeilijk is, maar dat neemt niet weg dat wij de nieuwe regels aanmoedigen. Deze regels gaan bewustzijn creëren en bieden consumenten die plastic willen minderen ook de mogelijkheid om die mogelijkheid te vragen. Ook zal het ondernemers stimuleren om duurzame alternatieven aan te gaan bieden, want niet alleen zijn ze verplicht tot de plastictoeslag, ze mogen deze ook houden. Een beetje slimme ondernemer spaart deze op om vervolgens te investeren in duurzame alternatieven, want wie vooruit kijkt ziet dat deze investeringen zeker gaan lonen.

Buiten de regels voor toeslagen zijn er in de toekomst meer maatregelen denkbaar. Te denken valt aan:

• Hogere belastingen op producten o.b.v. de impact die ze op het milieu hebben welke elders gecompenseerd dient te worden. Dit zal een onderdeel zijn van true-pricing.
• Lagere belastingen op arbeid, zodat de extra arbeid op duurzame alternatieven gecompenseerd kan worden.
• Stimuleringsmaatregelen voor aanpassingen in horeca, winkels etc. die het gebruik van herbruikbare verpakkingen mogelijk maken. Denk b.v. aan subsidies en de verplichting bij de realisatie of herinrichting van horeca en winkels, net zoals de verplichting om vanaf 2026 bij het vervangen van een CV installatie over te schakelen op een hybride warmtepomp.

Hoewel het momenteel maar een handjevol ondernemers betreft die al laten zien dat het kan geloven wij dat er snel meer zullen volgen. Denk daarbij bijvoorbeeld aan de mogelijkheid om je eigen beker met koffie te laten vullen bij de Kiosk en daar zelfs nu al korting bij krijgt. Het enigste wat zij nu hoeven te doen is de korting omzetten in een toeslag. Voor nog een paar voorbeelden: How 4 Companies Are Making Takeout Sustainable | World Economic Forum (weforum.org)

Wat gaat dit voor ons betekenen? Wij moeten toegeven dat, buiten herbruikbare tassen, netjes voor groente en fruit en hervulbare waterflessen, het voor ons ook moeilijk blijft over te stappen op alternatieven. De subtiele hint om met eigen tassen aan te komen lijkt nog niet echt succesvol en het laatste waar we op uit zijn is het aanzetten tot frustraties. Toch gaan we weer proberen stappen te maken en, ook al zullen we daarmee mogelijk op de tenen van sommige ondernemers trappen, willen we andere consumenten daar ook toe aanmoedigen. Maar blijf wel met elkaar in gesprek en probeer dit niet te doen in een volle winkel (stuur b.v. eerst en e-mail). Ja, net zoals tijdens de corona pandemie zal het een tijdje een chaos zijn, maar hopelijk beseffen wij met zijn allen dat we deze stap moeten maken op weg naar een nieuwe, betere normaal. Voor onze kinderen.