Vanaf afgelopen zaterdag (1 juli) is het dan zo ver, horeca, supermarkten en andere winkels die eten en drinken voor directe consumptie in plastic wegwerpverpakkingen verkopen moeten daar een toeslag voor rekenen en alternatieven bieden in de vorm van herbruikbare verpakkingen. Hoewel wij dit toejuigen, zien wij ook dat dit een hele uitdaging wordt.
In 2020 hebben wij in samenwerking met Cafetaria de Ballon in Gouda een experiment uitgevoerd: Zero Waste patat halen. Om verschillende redenen hebben we het op dat moment niet doorgezet. Wel hebben we gezien dat, ook al hadden we op bepaalde punten andere ideeën, de eigenaar zelf ook heel actief bezig is met duurzaamheid zoals het reduceren van verpakkingen en we van elkaar kunnen leren. Een aantal uitdagingen die naar voren kwamen:
- Het accepteren van herbruikbare verpakkingen vraagt extra arbeid. Je moet dan wel verpakkingen van klanten aannemen, of werken met statiegeld verpakkingen die je ook weer dient schoon te maken.
- Ook dient men te voldoen aan regels rond hygiëne. Op het moment van het experiment was het niet toegestaan verpakkingen van klanten op een werkblad achter de kassa te plaatsen. De winkel zal er dus op ingericht moeten worden dat verpakkingen van klanten op een daarvoor ingerichte plek bij de kassa gevuld kunnen worden. Dit vraagt de nodige investeringen.
- Niet alle apparatuur is geschikt voor het gebruik van bepaalde herbruikbare verpakkingen. Hoewel wij RVS bekers hadden gevonden met exact hetzelfde formaat als de wegwerpbekers (zelfs de deksels paste) had de milkshake apparaat moeite met de detectie en werd slush er een blok ijs in.
- Biologisch afbreekbare alternatieven zijn niet altijd zo afbreekbaar als men zou mogen verwachten en kosten aanzienlijk meer wat aan de klant doorberekend dient te worden.
Er lijken dus genoeg argumenten waarom overschakelen moeilijk is, maar dat neemt niet weg dat wij de nieuwe regels aanmoedigen. Deze regels gaan bewustzijn creëren en bieden consumenten die plastic willen minderen ook de mogelijkheid om die mogelijkheid te vragen. Ook zal het ondernemers stimuleren om duurzame alternatieven aan te gaan bieden, want niet alleen zijn ze verplicht tot de plastictoeslag, ze mogen deze ook houden. Een beetje slimme ondernemer spaart deze op om vervolgens te investeren in duurzame alternatieven, want wie vooruit kijkt ziet dat deze investeringen zeker gaan lonen.
Buiten de regels voor toeslagen zijn er in de toekomst meer maatregelen denkbaar. Te denken valt aan:
- Hogere belastingen op producten o.b.v. de impact die ze op het milieu hebben welke elders gecompenseerd dient te worden. Dit zal een onderdeel zijn van true-pricing.
- Lagere belastingen op arbeid, zodat de extra arbeid op duurzame alternatieven gecompenseerd kan worden.
- Stimuleringsmaatregelen voor aanpassingen in horeca, winkels etc. die het gebruik van herbruikbare verpakkingen mogelijk maken. Denk b.v. aan subsidies en de verplichting bij de realisatie of herinrichting van horeca en winkels, net zoals de verplichting om vanaf 2026 bij het vervangen van een CV installatie over te schakelen op een hybride warmtepomp.
Hoewel het momenteel maar een handjevol ondernemers betreft die al laten zien dat het kan geloven wij dat er snel meer zullen volgen. Denk daarbij bijvoorbeeld aan de mogelijkheid om je eigen beker met koffie te laten vullen bij de Kiosk en daar zelfs nu al korting bij krijgt. Het enigste wat zij nu hoeven te doen is de korting omzetten in een toeslag. Voor nog een paar voorbeelden: How 4 Companies Are Making Takeout Sustainable | World Economic Forum (weforum.org)
Wat gaat dit voor ons betekenen? Wij moeten toegeven dat, buiten herbruikbare tassen, netjes voor groente en fruit en hervulbare waterflessen, het voor ons ook moeilijk blijft over te stappen op alternatieven. De subtiele hint om met eigen tassen aan te komen lijkt nog niet echt succesvol en het laatste waar we op uit zijn is het aanzetten tot frustraties. Toch gaan we weer proberen stappen te maken en, ook al zullen we daarmee mogelijk op de tenen van sommige ondernemers trappen, willen we andere consumenten daar ook toe aanmoedigen. Maar blijf wel met elkaar in gesprek en probeer dit niet te doen in een volle winkel (stuur b.v. eerst en e-mail). Ja, net zoals tijdens de corona pandemie zal het een tijdje een chaos zijn, maar hopelijk beseffen wij met zijn allen dat we deze stap moeten maken op weg naar een nieuwe, betere normaal. Voor onze kinderen.